Maj na międzynarodowym rynku węgla minął pod znakiem panicznego poszukiwania surowca mając na względzie niezwykle napiętą prognozę podaży na całym jego obszarze. Sytuacja ta jest pokłosiem nałożenia przez UE embarga na rosyjski węgiel, które ma wejść w życie 10 sierpnia. Zbliżające się wprowadzenie tego zakazu spowodowało, że kupujący zaczęli gorączkowo poszukiwać węgla przed datą jego wprowadzenia, co znacznie podniosło już mocno zawyżone ceny, szczególnie w obszarze rynku europejskiego.
Według notowania platformy Global Coal, indeks CIF ARA dla surowca o parametrach NAR 6 000 kcal/kg w kolejnych notowaniach tygodniowych maja systematycznie wzrastał i w ostatnim notowaniu przypadającym na 27 maja, osiągnął rekordowy poziom 320 USD/t.
Mimo, iż dotychczasowy poziom zapasów w europejskich portach ARA pozostawał na wysokim poziomie to zwiększony bum zakupowy, spowodował gwałtowny napływ węgla do Europy i ponad dwukrotny wzrost zapasów w terminalu ARA. Jeżeli taka dynamika się utrzyma to poziom zapasów w portach europejskich przekroczy poprzedni rekordowy poziom, tj. 7,5 mln ton.
Co ciekawe, obecny silny napływ surowca do Europy w tym okresie jest odwróceniem dotychczasowego trendu sezonowego, zgodnie z którym spada zapotrzebowanie na ciepło wskutek zakończenia sezonu grzewczego. Według danych serwisu Argus, dzienna produkcja energii z węgla w Niemczech w dniach 10- 27 maja wyniosła średnio 4 GWh, tj. o 13% mniej w stosunku do poprzedniego miesiąca oraz o 52% mniej w porównaniu z marcem. Niemniej obecnie, mimo spadku mocy wytwórczych opartych na węglu i tym samym potencjalnej konsumpcji, szczególnie w Niemczech, obecnie rosnące zapasy są najwyraźniej przejawem słabych perspektyw na dostawy węgla w okresie, kiedy rynek wejdzie w silniejszą fazę konsumpcji. Potwierdzają to doniesienia prasowe zgodnie z którymi, rząd niemiecki planuje zwiększenie zapasów węgla przed zimą w przypadku niedoboru dostaw gazu, co w konsekwencji może utrzymać import na wysokim poziomie. Sytuację pogarsza fakt, iż jeden z głównych dostawców surowca na rynek europejski, tj. Kolumbia sprzedał już całą swoją produkcję na lata 2022 i 2023.
Dynamika wzrostu cen w pozostałej części międzynarodowego rynku węgla była podobna. Ceny surowca australijskiego zarówno tego wysokogatunkowego NAR 6000 kcal/kg oraz o wysokiej zawartości popiołu NAR 5 500 kcal/kg, wzrosły najbardziej. Wzrostom cen gatunków australijskich sprzyjały również utrzymujące się obfite opady deszczu w regionie produkcyjnym tj. dolinie Hunter, oraz konsekwencje Covid-19 w tym obszarze, co spowodowało niedobory siły roboczej. Indeks NEWC wzrósł z 376,59 USD/t w pierwszym tygodniowym notowaniu maja do aż 415, 80 USD/t w ostatnim, przypadającym na 27 maja.
O ile wzrost cen gatunków australijskich w kwietniu napędzany był panicznymi zakupami nabywców chińskich związanymi z obawami o zakłócenia w dostawach spowodowanymi rosyjską inwazją na Ukrainę, to w maju głównym odbiorcą węgla australijskiego była Japonia, która w obliczu rezygnacji dostaw węgla rosyjskiego, zwiększa wysiłki na rzecz alternatywnych kierunków, w główniej mierze z Australii. Japonia będąca trzecim największym importerem węgla na świecie ogłosiła w dniu 8 kwietnia stopniowy zakaz importu węgla z Rosji jako część zobowiązania przywódców grupy G7. Węgiel energetyczny stanowi 60% węgla zużywanego w Japonii, resztę stanowi węgiel koksowy. Ze względu na fakt, iż rynek japoński absorbuje tylko wolumeny o średniej i wysokiej kaloryczności, utracony popyt rosyjski może zostać zastąpiony tylko australijskim. Ponadto dominujący udział węgla z Australii dostarczanego do Japonii może jeszcze zwiększyć się z uwagi na stosunkowo bliskie położenie i istniejące już powiązania handlowe. Według uczestników rynku, podobna tendencja utrzyma się w przypadku węgla koksowego, przy czym większość rosyjskiego węgla koksowego zostanie zastąpiona paliwami pochodzenia australijskiego.
Inną alternatywą dla australijskiego surowca, dla rynków poszukujących węgla wysokogatunkowego o parametrach NAR 6000 kcal/kg pozostaje również węgiel z RPA, którego logistyka w ostatnich miesiącach jest bardzo utrudniona. Jego cena podąża trendem wzrostowym, w ślad za indeksami NEWC oraz CIF ARA.
Dotychczasowa średnia cena wysokogatunkowego węgla z RPA ( do 4 maja br.) wyniosła 294,16 USD/t, i była cztery razy wyższa niż średnia cena w tym samym okresie ubiegłego roku, która wyniosła 70,49 USD$/t. Problemy dotyczące transportu na kluczowej linii eksportu węgla do terminalu węglowego w RB, która zarządzana jest przez państwowego operatora Transnet Freight Rail, uniemożliwią odbudowę zapasów węgla w terminalu RB, które mimo osiągniecia 24-tygodniowego maksimum w dniu 25 kwietnia, pozostają bardzo niskie w ujęciu historycznym. Z drugiej strony jest to czynnik, który prawdopodobnie utrzyma ceny węgla w terminalu Richards Bay na wysokim poziomie.
Zdaniem obserwatorów popyt na węgiel z RPA w krótkim okresie może wzrosnąć dzięki Indiom. Kraj ten dąży do zwiększenia importu węgla w związku z falą upałów, która pod koniec kwietnia spowodowała wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną do historycznie najwyższego poziomu. Opinie uczestników rynku na temat tego, czy zwiększy się popyt na rosyjski węgiel ze strony indyjskiego sektora przemysłowego, a w szczególności sektora żelaza gąbczastego, są podzielone. Jak wskazują najnowsze informacje prasowe serwisu Reuters, nieustanna fala upałów doprowadziła do rekordowego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną w kwietniu, co przyczyniło się do największego kryzysu energetycznego od ponad sześciu lat i zmusiło Indie do wycofania się z polityki ograniczania importu węgla. W związku z zaistniałą sytuacją, rząd federalny poprosił państwowe przedsiębiorstwa energetyczne o import ponad 22 mln ton węgla i prywatnych dostawców energii o 15,94 mln ton, a ministerstwo Energii wezwało wszystkich dostawców energii do dostarczenia 50% przydzielonej ilości do 30 czerwca, kolejne 40% do końca sierpnia, a pozostałe 10% do końca października. Takie działanie rządu drugiego co do wielkości importera węgla na świecie może wywrzeć nie tylko presję na globalne ceny węgla w niedalekiej przyszłości, ale również wpłynąć na decyzje polityczne w kwestii wyboru dostawców surowców w obliczu problemów z zaspokojeniem potrzeb energetycznych wielu krajów, na szeroko rozumianym rynku paliw i energii.
Powyższa informacja stanowi podsumowanie przeglądu publikacji prasowych z miesiąca maja 2022 r., dotyczących światowego rynku węgla